Jakie jest praktyczne znaczenie powierniczej spółki z o.o.

Szukasz konstrukcji, w której możesz kierować spółką z o.o. bez ujawniania swojej faktycznej pozycji? Zamierzasz sprzedać udziały ale pozostawić sobie wpływ na zarządzanie spółką? A może z uwagi na inne zobowiązania nie chcesz samodzielnie zakładać spółki z o.o.? Odpowiedzią na twoje pytania może być powiernicze prowadzenie spółki z o.o. Z niniejszego artykułu dowiesz się:

• W jakim celu zawierana jest umowa powiernictwa,
• Jakie są rodzaje powiernictwa,
• Jakie korzyści i zagrożenia niesie za sobą prowadzenie spółki za pośrednictwem osoby trzeciej.

Umowa powiernictwa

Niekiedy od faktycznego posiadania udziałów w spółce z o.o. ważniejsze jest posiadanie rzeczywistego wpływu na sposób wykonywania praw i obowiązków z nimi związanych. Zapewnia to właśnie zawarcie umowy powiernictwa. W umowie tej występują dwie strony:

• powierzający – jeżeli powierzasz, np. poprzez sprzedaż, udziały w spółce z o.o. innej osobie i jednocześnie, bądź wyłącznie zobowiązujesz go do wykonywania praw udziałowych w określony sposób, to jesteś powierzającym,
• powiernik – jeżeli zostałeś, bądź już jesteś wspólnikiem spółki z o.o. lecz w umowie z powierzającym zobowiązałeś się do określonego postępowania, jesteś powiernikiem.

W praktyce zatem powiernik staje się wspólnikiem spółki z o.o. wpisywanym do rejestru przedsiębiorców KRS – o ile posiada co najmniej 10% udziałów w spółce. Powierzający natomiast ma wpływ na sposób wykonywania praw udziałowych przez takiego wspólnika, w sposób wynikający z umowy powiernictwa.

Od treści umowy powiernictwa zależy przede wszystkim siła wpływu powierzającego na powiernika. Do tego użyć można typowych klauzul prawa cywilnego, takich jak chociażby klauzula kary umownej. Możliwe jest także wprowadzenie klauzuli opcji nabycia, dzięki której powierzający może w każdym czasie nabyć udziały w spółce z o.o.

Umowa powiernictwa, jako taka, nie wymaga zachowania jakiejkolwiek formy szczególnej. Niemniej, jeżeli jej elementem ma stać się przeniesienie udziałów w spółce z o.o., to konieczne jest zachowanie formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.

Rodzaje powiernictwa

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje powiernictwa. Pierwszym z nich jest tzw. powiernictwo fiducjarne. Będziemy mieli z nią do czynienia, jeżeli przeniesiesz na osobę trzecią swoje udziały w spółce z o.o. i na mocy zawartej z nią umowy ustanowisz ograniczenia w samodzielnym podejmowaniu decyzji przez nabywcę udziałów.

Drugim rodzajem powiernictwa jest powiernictwo upoważniające. W tym przypadku powierzający nie przenosi na inną osobę udziałów w spółce z o.o. Niemniej, w umowie pomiędzy nim a powiernikiem albo powiernikami, ci ostatni zobowiązują się do określonego sposobu postępowania wewnątrzkorporacyjnego. Powierzający nie staje się wspólnikiem spółki z o.o., ale uzyskuje na nią pośredni wpływ poprzez umowy zawarte z jej udziałowcami.

Zalety i wady powiernictwa

Co ważne, umowy powiernictwa mogą być jawne i wtedy są ujawniane pozostałym wspólnikom. W pewnych przypadkach jednakże, może tobie nie zależeć na ujawnianiu swojej pozycji w spółce. Ten drugi przypadek znajdzie zastosowanie w szczególności w następujących przypadkach, gdy:

• powierzający nie może oficjalnie nabyć udziałów w spółce z o.o., np. w związku z innymi umowami, których jest on stroną,
• inwestor nie chce ujawniać faktycznego stopnia zaangażowania w daną spółkę z o.o., np. z uwagi na konieczność uzyskiwania dodatkowych zgód, bądź ujawnienia danego faktu pozostałym udziałowcom.

Umowa powiernictwa pozwala na prowadzenie działalności poprzez spółkę z o.o., w której powierzający nie jest wspólnikiem oficjalnie, albo ujawnia jedynie niewielką część faktycznego zaangażowania w nią. Z drugiej strony wszakże osoba taka nie ma bezpośredniego wpływu na spółkę, a jedynie pośredni. Stąd też nie jest wykluczone, że wspólnicy będący powiernikami postąpią wbrew zaleceniom powierzającego.

Mimo zatem tego, że będziesz powierzającym, to nie gwarantuje to tobie całkowitej kontroli nad powiernikami, a przez to również nad samą spółką. Dużą rolę w tym zakresie odgrywać będzie treść konkretnej umowy powiernictwa.