Zmiany, zmiany, zmiany…

Z dniem 02 marca 2019 roku w życie wejdzie nowelizacja Kodeksu spółek handlowych wprowadzająca do niego liczne zmiany. Ich rolą nie jest zmiana zasadniczych kwestii regulowanych tą ustawą, a uproszczenie funkcjonowania spółek handlowych z perspektywy ich wspólników oraz członków organów.

Większość z nich dotyczy spółek z o.o. oraz spółek akcyjnych, niewielkie zmiany odnajdziemy jednakże również w odniesieniu do spółek partnerskich i spółek komandytowo-akcyjnych.

W pierwszej kolejności przyjrzyjmy się zatem nowym przepisom o spółce z o.o., bowiem jest ich najwięcej. Zmiany obejmą zatem następujące zagadnienia:

• wprowadzenie możliwości dokonania zmiany umowy spółki z o.o. w organizacji – dotychczas nie było to w ogóle regulowane. Po wejściu w życie omawianej noweli, w celu zmiany umowy takiej spółki wspólnicy będą musieli zawrzeć ponownie umowę spółki z o.o. z uwzględnieniem wprowadzanych zmian. Wykluczono jednakże możliwość dokonania zmiany umowy spółki zawartej przez internet,

• dookreślono sposób wyznaczania dnia dywidendy (jest to dzień, na który ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy) oraz terminu jej wypłaty – jeżeli terminów tych nie określono uchwałą wspólników, dniem dywidendy będzie dzień powzięcia uchwały o podziale zysku, zaś jej wypłaty dokonywać się będzie niezwłocznie po dniu dywidendy,

• wprowadzono instytucję zwrotu nadpłaconej dywidendy – dotychczas spółka nie mogła domagać się jej zwrotu o ile została ona wypłacona zgodnie z prawem. Po zmianie, w przypadku gdy w danym roku obrotowym zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy została wypłacona wspólnikom, a spółka odnotowała stratę albo osiągnęła zysk w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek, wspólnicy będą zobowiązani do zwrotu zaliczki w )całości – w przypadku odnotowania straty albo w części odpowiadającej wysokości przekraczającej zysk przypadający wspólnikowi za dany rok obrotowy – w przypadku osiągnięcia zysku w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy,

• ograniczono możliwość rezygnacji jedynego członka zarządu spółki – obecnie nie ma szczególnych obostrzeń w tym zakresie, nowelizacja stanowi zaś, że w takim przypadku członek zarządu składa rezygnację wspólnikom, zwołując jednocześnie zgromadzenie wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Zaproszenie na zgromadzenie wspólników zawiera także oświadczenie o rezygnacji członka zarządu. Rezygnacja będzie zaś skuteczna dopiero z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników,

• dodano możliwość odwołania zwołanego zgromadzenia wspólników – podmiot zwołujący uzyska kompetencję do odwołania zwołanego przez siebie zgromadzenia czyniąc to w sposób przewidziany dla jego zwołania. Wyjątek stanowić będzie przypadek, gdy z żądaniem zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników wystąpił wspólnik, bądź wspólnicy spółki. W tym przypadku bowiem osoby żądające zwołania zgromadzenia będą wyłącznie uprawnione do jego odwołania,

• doprecyzowano sposób określania zasad reprezentacji spółki przez jej likwidatorów – sposób ten określać się będzie: w umowie spółki, uchwale wspólników albo orzeczeniu sądu. W każdym przypadku sąd będzie mógł zmienić sposób reprezentacji spółki w likwidacji.

W odniesieniu do spółki akcyjnej, prócz analogicznego – jak w przypadku spółki z o.o. – doprecyzowania zasad reprezentacji spółki przez likwidatorów, określono również sposób składania rezygnacji przez jedynego, bądź ostatniego członka zarządu. I tak:

• rezygnacja ta będzie składana radzie nadzorczej,

• jeżeli żaden mandat w radzie nadzorczej nie będzie w tym czasie obsadzony, członek zarządu złoży rezygnację akcjonariuszom, zwołując jednocześnie walne zgromadzenie, o ile statut spółki stanowi inaczej. W tym przypadku, ogłoszenie o walnym zgromadzeniu zawierać będzie obligatoryjnie także oświadczenie o rezygnacji członka zarządu. Rezygnacja stanie się skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano walne zgromadzenie.

Ze zmian odnoszących się do spółek osobowych, należy natomiast wspomnieć o następujących przypadkach:

• w spółce partnerskiej – dodany zostaje przepis stanowiący, że członkiem zarządu spółki partnerskiej musi być co najmniej jeden partner. Członkiem zarządu będzie mogła również zostać osoba trzecia. Dotychczas kwestia ta była sporna. Co więcej, wobec takiego brzmienia nowego przepisu, nie będzie wykluczone aby osoby trzecie objęły większą część stanowisk w zarządzie spółki. Warunek zawarty w tym przepisie wymaga bowiem jedynie, aby jeden spośród członków zarządu był partnerem spółki partnerskiej. W zarządach wieloosobowych pozostali członkowie tego organu mogą nie być wspólnikami spółki,

• w spółce komandytowo-akcyjnej – usunięty zostaje warunek, w myśl którego aby komplementariusz mógł wypowiedzieć umowę spółki, konieczne było przewidzenie takiej możliwości w treści statutu spółki. Brak stosownego zapisu uniemożliwiał zatem komplementariuszowi wypowiedzenie umowy spółki oraz wystąpienie z niej. Przeszkoda ta zniknie w najnowszym brzmieniu ustawy. Na marginesie należy wskazać, że do wypowiedzenia umowy spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu umowy spółki jawnej. Wypowiedzenie jest zatem możliwe na sześć miesięcy naprzód na koniec roku obrotowego.

Wskazane powyżej zmiany wypełniają luki dostrzeżone w praktyce obrotu gospodarczego oraz upraszczają niektóre spośród przepisów kodeksu. Dlatego też mogą okazać się korzystne dla praktycznego stosowania prawa spółek.