Czy cudzoziemcy mogą być wspólnikami spółek z o.o.?
Prowadzisz działalność w formie spółki z o.o. i pozyskałeś zagranicznego inwestora? Sprzedajesz udziały w spółce, a jedyny zainteresowany jest cudzoziemcem? A może planujesz zawiązać spółkę wspólnie z cudzoziemcami? Jeżeli zastanawiasz się, czy nie napotkasz problemów przy rejestracji spółki, bądź nowych wspólników, ten artykuł jest dla ciebie. Dowiesz się z niego:
- kim jest cudzoziemiec w rozumieniu ustawy,
- czy istnieją dodatkowe formalności dla spółek z udziałem cudzoziemców,
- kiedy wymagane jest uzyskanie zezwolenia na nabycie udziałów w spółce z o.o.
- czy przekształcenie innej formy działalności w spółkę z o.o. może wymagać zezwolenia.
Kto jest cudzoziemcem?
Na wstępie należy wskazać, że za cudzoziemca uważa się każdą osobę, która nie posiada obywatelstwa polskiego, a także:
- osobę prawną mająca siedzibę za granicą,
- nieposiadającą osobowości prawnej spółkę osób fizycznych lub prawnych, mająca siedzibę za granicą, utworzona zgodnie z ustawodawstwem państw obcych,
- osoba prawna i spółka handlowa nieposiadająca osobowości prawnej mająca siedzibę na terytorium Polski, kontrolowana bezpośrednio lub pośrednio przez osoby lub spółki wcześniej wymienione.
Spółka kontrolowana to natomiast spółka, w której cudzoziemiec lub cudzoziemcy dysponują bezpośrednio lub pośrednio powyżej 50% głosów na zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi osobami, albo mają pozycję dominującą.
Natomiast, pozycja dominująca występuje wtedy, gdy dany podmiot uprawniony jest do powoływania lub odwoływania:
- większości członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami, lub
- większości członków rady nadzorczej innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), także na podstawie porozumień z innymi osobami.
Nie oznacza to jednakże, iż wszyscy cudzoziemcy traktowani są przez polskie prawo handlowe w ten sam sposób. Podstawowe rozróżnienie, jakie należy poczynić w tym przypadku, to:
- cudzoziemcy będący obywatelami państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Konfederacji Szwajcarii,
- pozostali cudzoziemcy.
Ogólne obowiązki rejestrowe spółki z udziałem cudzoziemców
Jeżeli wspólnikami spółki mają zostać, bądź są cudzoziemcy – rejestrując spółkę, bądź zmianę składu osobowego jej wspólników, odpowiednio w formularzu KRS-W3 albo KRS-Z3, należy wskazać dodatkowe dane, którymi są:
- informacja, czy dana osoba jest cudzoziemcem we ww. znaczeniu – dokonuje się tego poprzez zaznaczenie odpowiedniego pola w formularzu,
- oświadczenie, czy dana osoba jest właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości położonych na terytorium – w tym przypadku również dokonuje się wyboru pola w formularzu. Nie trzeba wszakże wymieniać posiadanych nieruchomości, wystarczające jest zaznaczenie właściwej opcji.
Spółka z o.o. będąca właścicielem nieruchomości
W przypadku cudzoziemców zaliczających się do drugiej ze ww. kategorii, nabycie albo objęcie udziałów w spółce z o.o. będącej właścicielem albo użytkownikiem wieczystym nieruchomości, co do zasady, wymaga zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Jest ono wydawane na wniosek zainteresowanego i to tylko jeżeli sprzeciwu nie wniesie Minister Obrony Narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych, jeżeli sprzeciwu również nie wniesie minister właściwy do spraw rozwoju wsi.
W praktyce procedura trwa kilka miesięcy, a odmowy udzielenia zgody są w zdecydowanej mniejszości. Nie oznacza to wszakże, iż można zlekceważyć obowiązek uzyskania zezwolenia. Dokonanie transakcji bez zezwolenia skutkować bowiem będzie jej nieważnością. Co więcej, aby zapobiec zawierani umów wymagających zezwolenia, ustawodawca zastrzega, że bez okazania zezwolenia (np. notariuszowi) nie można dokonywać czynności prawnych oraz wpisów prawa własności i prawa użytkowania wieczystego.
Przekształcenie i dziedziczenie spółki z udziałem cudzoziemców
Prawo przewiduje liczne wyjątki od konieczności uzyskiwania zezwolenia. Przede wszystkim, warunku tego nie stosuje się do przekształcenia spółki handlowej w inną spółkę w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych. Czyli np. jeżeli wspólnikami spółki jawnej będącej właścicielem nieruchomości są cudzoziemcy, to jej przekształcenie w spółkę z o.o. nie będzie wymagać zezwolenia.
Powyższe dotyczy również przypadku dziedziczenia i zapisu windykacyjnego udziałów w takiej spółce z o.o., niemniej tylko gdy spadek przypada osobom uprawnionym do dziedziczenia ustawowego po zmarłym wspólniku. Jeżeli zaś udziały otrzymuje osoba spoza tego grona, w oparciu o testament albo zapis windykacyjny, to osoba taka zobowiązana jest do złożenia wniosku o wydanie zezwolenia w ciągu dwóch lat od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). W przypadku nie złożenia ww. wniosku, udziały podlegać będą dziedziczeniu przez spadkobierców ustawowych.
