Umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością powadzi do wygaśnięcia określonej ilości praw udziałowych wspólników. Jeśli umorzeniu ulegną wszystkie udziały danego wspólnika (lub całość udziału, w przypadku, gdy każdy wspólnik może mieć tylko jeden udział), wspólnik zostaje wykluczony ze spółki. Z tych względów procedura umorzenia udziałów w spółce z o.o. jest wykorzystywana nieraz do usunięcia lub czasem wręcz pozbycia się wspólnika ze spółki. W niektórych przypadkach można tym sposobem obejść procedurę wyłączenia wspólnika ze spółki z.o.o., o której mowa w art. 266 ksh.
Sposoby umorzenia udziałów w spółce z o.o.
Można wyróżnić trzy sposoby, na które można umorzyć udziały w spółce: dobrowolne umorzenie udziałów, przymusowe umorzenie udziałów, a także umorzenie, które następuje automatycznie w przypadku ziszczenia się określonego zdarzenia.
Warunki umorzenia udziałów w każdym z tych trybów są takie same, jednak procedura umorzenia wygląda nieco inaczej. Kolejne wpisy na blogu będą poświęcone bliższemu omówieniu każdego ze sposobów na umorzenie udziału.
Warunki umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Umorzenie udziałów w spółce z o.o. jest możliwe tylko, jeśli umowa spółki przewiduje stosowne postanowienie. W przypadku, gdy przy sporządzaniu umowy spółki wspólnicy nie przewidzieli możliwości umorzenia udziału nie ma przeszkód, żeby takie postanowienie wprowadzić do umowy w funkcjonującej już spółce w drodze jej zmiany. Uchwała zmieniająca w ten sposób umowę spółki musi być powzięta większością dwóch trzecich głosów na walnym zgromadzeniu wspólników (chyba, że umowa przewiduje surowsze zasady w tym zakresie). Nie ma pełnej jednomyślności, co do tego czy wprowadzenie takich postanowień do umowy wymaga wyrażenia zgody przez wspólników (jako zmiany umowy spółki uszczuplająca prawa udziałowe bądź prawa przyznane osobiście poszczególnym wspólnikom). Moim zdaniem, jeśli wspólnicy w chwili podejmowania takiej uchwały nie widzą powodów, żeby takiej zgody odmówić, to – dla bezpieczeństwa – postarałbym się o to, ażeby taka zgoda została wyrażona w treści uchwały.
Warto wskazać, że umorzenie udziałów jest możliwe tylko w stosunku do spółki, która już została wpisana do rejestru sądowego. Nie można umarzać udziałów w spółce w organizacji.
Umorzenie udziałów wymaga podjęcia stosownej uchwały przez zgromadzenie wspólników. Kodeks spółek handlowych wprowadza także odrębne wymagania co do treści takiej uchwały w zależności od tego, w jakim trybie dochodzi do umorzenia udziałów (dobrowolnym, przymusowym, automatycznym). Winna ona wskazywać podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Odstępstwem od wymogu powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników jest przypadek automatycznego umorzenia udziałów. W ramach tej procedury, uchwałę zgromadzenia wspólników zastępuje uchwała zarządu.
Regułą jest to, że umorzeniu udziałów towarzyszy obniżenie kapitału zakładowego spółki. Do umorzenia dochodzi wówczas z chwilą rejestracji obniżenia kapitału zakładowego w sądzie rejestrowym, co znacznie wydłuża cały proces (więcej szczegółów we wpisie Obniżenie kapitału zakładowego). Ten wymóg nie musi być spełniony w wypadku, gdy umorzenie następuje z czystego zysku spółki.
