Na czym polega obniżenie kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością?
Obniżenie kapitału zakładowego prowadzi do zmniejszenia wysokości ustalonego w umowie kapitału zakładowego. W większości przypadków będzie się ono wiązać z procedurą umorzenia udziałów. W związku z tym, że suma udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością musi równać się wartości kapitału zakładowego, umorzenie części udziałów będzie skutkować koniecznością odpowiedniego zmniejszenia tego kapitału. Od tej reguły kodeks spółek handlowych przewiduje odstępstwo w sytuacji, kiedy umorzenie udziałów następuje z czystego zysku spółki.
Obniżenie kapitału zakładowego może nastąpić poprzez umorzenie określonej ilości udziałów (z 1000 udziałów po 100 PLN umarza się 200 udziałów, przez co kapitał zakładowy z kwoty 100 000, 00 PLN ulegnie obniżeniu do 80 000, 00 PLN) lub też zmniejszenie wartości nominalnej udziałów z jednoczesnym pozostawieniem ich dotychczasowej ilości.
Obniżając kapitał zakładowy należy przestrzegać minimalnej wysokości kapitału zakładowego w spółce z o.o. tj. kwoty pięciu tysięcy złotych oraz minimalnej wartości udziału, która wynosi pięćdziesiąt złotych. Obniżenie kapitału zakładowego poniżej tych kwot nie zostanie zarejestrowane przez sąd rejestrowy, przez co będzie nieskuteczne.
Obniżenie kapitału zakładowego następuje – podobnie jak jego podwyższenie – na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników zmieniającej umowę spółki. Wyjątkowo, jeśli obniżenie kapitału wiąże się z umorzeniem udziałów, a umorzeniu udziałów następuje w trybie automatycznym (warunkowym – tj. z chwilą ziszczenia się określonego zdarzenia), uchwałę wspólników zastępuje uchwała zarządu.
Postępowanie konwokacyjne
Możliwość obniżenia kapitału zakładowego uzależniona jest od przeprowadzenia tzw. postępowania konwokacyjnego.
Obniżenie kapitału zakładowego wiąże się z tym, z wycofaniem ze spółki określonych wartości majątkowych. Majątek spółki zmniejsza się, co jednocześnie zwiększa ewentualne ryzyko niewypłacalności spółki i tym samym godzi w interesy jej wierzycieli. W związku z tym kodeks spółek handlowych przyznaje wierzycielom prawo do sprzeciwienia się wobec planowanej procedury obniżenia kapitału zakładowego.
Postępowanie konwokacyjne polega więc na tym, że spółka – po podjęciu uchwały w przedmiocie obniżenia kapitału zakładowego – musi dokonać jej ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym lub w innym piśmie przeznaczonym dla ogłoszeń spółki. Obowiązek ten spoczywa na zarządzie spółki. Od dnia ogłoszenia, wierzyciele spółki mają trzy miesiące na to, żeby zgłosić sprzeciw, co do planowanego obniżenia kapitału zakładowego. W tym miejscu należy przypomnieć, że obniżenie dochodzi do skutku dopiero po jego wpisaniu do rejestru sądowego. Może zatem być tak, że jeśli pomimo podjęcia stosownej uchwały, sąd rejestrowy nie zarejestruje obniżenia kapitału zakładowego, to podjęta uchwała nie wywoła żadnych skutków prawnych.
Jeśli w toku postępowania konwokacyjnego, którykolwiek z wierzycieli spółki zgłosi sprzeciw, co do obniżenia kapitału, spółka musi go albo spłacić w całości albo zabezpieczyć jego wierzytelności (np. ustanawiając poręczenie, gwarancję bankową lub ubezpieczeniową, czy hipotekę).
Dowody na przeprowadzenie postępowania konwokacyjnego, a także odpowiednie oświadczenia zarządu, co do spłacenia lub zaspokojenia wierzycieli spółki, powinny być załączone do wniosku zarządu o wpis do rejestru obniżenia kapitału zakładowego. Brak tych załączników będzie skutkował odmową wpisu.
Szczegóły procedury związanej z obniżeniem kapitału zakładowego, a także treść samego zgłoszenia do sądu rejestrowego wyjaśnię w następnych wpisach.
