Pisałem o tym, że w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością można doprowadzić do przymusowego wykluczenia wspólnika ze spółki. Podstawowe informacje na ten temat, a także przykładowy katalog przyczyn uzasadniających wyłącznie wspólnika znajdziesz tutaj.
W niniejszym wpisie przedstawię procedurę, którą należy zastosować celem wykluczenia wspólnika ze spółki.
Najważniejszą zasadą jest to, że tylko sąd może zadecydować o wyłączeniu wspólnika. Zatem cała procedura odbywa się przed sądem – sądem gospodarczym właściwym ze względu na siedzibę spółki.
Rozpoczęcie procedury wiąże się z koniecznością złożenia do właściwego sądu pozwu o wyłączenie wspólnika.
Kto może wystąpić z pozwem o wyłączenie wspólnika?
Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych z takim powództwem muszą wystąpić wszyscy pozostali wspólnicy. Od tej zasady można przewidzieć wyjątki w treści umowy spółki. Odpowiedni zapis w treści umowy może upoważniać do wystąpienia z takim powództwem mniejszą ilość wspólników.
Takie postanowienie może mieć następującą treść:
Z żądaniem wykluczenia wspólnika ze spółki z o.o. nie muszą występować wszyscy wspólnicy pod warunkiem, że łączna wartość udziałów wspólników, którzy wystąpili z takim żądanie będzie przekraczać połowę kapitału zakładowego.
Należy pamiętać, że w każdym przypadku wspólnicy występujący z powództwem o wykluczenie innego wspólnika muszą być właścicielami udziałów w spółce o wartości przekraczającej połowę kapitału zakładowego.
Z powyższego wynika, że brak umieszczenia w umowie spółki odpowiedniego postanowienia uzależnia wystąpienie z żądaniem wykluczenia wspólnika od jednomyślności pozostałych wspólników.
Jest jednak sposób, w jaki można obejść tę zasadę. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby jednocześnie zażądać wykluczenia tego wspólnika, którego chcemy wykluczyć ze spółki, a także tego, który sprzeciwia się temu wykluczeniu. Można tak zrobić nawet wówczas, gdy wyłączenie tego drugie wspólnika ze spółki nie będzie uzasadnione.
Przykład:
Wspólnicy A, B i C posiadający łącznie 60 % udziałów w kapitale zakładowym chcą wystąpić z powództwem o wykluczenie wspólnika X za to, że ten prowadzi działalność konkurencyjną. W spółce jest jeszcze jeden wspólnik Y, który nie chce podpisać pozwu o wyłączenie X.
Nawet jeśli umowa spółki nie przewiduje możliwości wystąpienia z żądaniem wykluczenia wspólnika przez część pozostałych wspólników A, B i C mogą łącznie pozwać o wyłączenie wspólników X i Y. W przypadku X jako przyczynę podadzą prowadzenie działalności konkurencyjnej, zaś w przypadku Y inny powód (nie prawdziwy, albo nie będący ważnym powodem zachodzącym po stronie Y). Chodzi tylko o to, żeby formalnie po stronie powodowej występowali wszyscy pozostali wspólnicy. W tym przypadku tak jest, bo z 5 wspólników po stronie powodowej występuje 3 (A, B i C), a pozwani są Y i X.
W takim wypadku Sąd może wydać wyrok wykluczający ze spółki wspólnika X i oddalający powództwo w stosunku do wspólnika Y. Wspólnicy A, B i C częściowo przegrają sprawę (w stosunku do Y), ale cel jakim było usunięcie ze spółki wspólnika X zostanie osiągnięty.
Warto zasygnalizować, że niedawno w jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy uznał, że w przypadku gdy jeden ze wspólników w toku sprawy cofnie pozew o wyłączenie wspólnika, to sąd może nadal procedować i wydać wyrok uwzględniający powództwo nawet w wypadku, jeśli pozostali popierający powództwo wspólnicy posiadają udziały w spółce o wartości nie przekraczającej połowy kapitału zakładowego.
